Διανύουμε την περίοδο επιλογής κλάδων από τους μαθητές που φοιτούν στη Γ’ Γυμνασίου, παράλληλα, οι μαθητές της Α’ Λυκείου καλούνται να επιλέξουν τα μαθήματα κατεύθυνσης.
Σε αυτή τη διαδικασία οι μαθητές έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν τις ΟΜΠ, αφού προηγουμένως έχουν παρακολουθήσει τα μαθήματα Επαγγελματικού Προσανατολισμού από τους καθηγητές Συμβουλευτικής και Επαγγελματικής Αγωγής, μέσα από τα οποία καλύπτονται ενότητες όπως η αυτογνωσία. Επιπλέον, οι γονείς ενημερώνονται σε διαδικτυακές ενημερώσεις για τις επιλογές που έχουν τα παιδιά τους μετά το Γυμνάσιο.
Σαφέστατα, φέτος, τα δεδομένα διαφέρουν σε σχέση με άλλες χρονιές και η διαδικασία πιθανόν να γίνεται πιο δύσκολη για τους μαθητές. Εντούτοις, όμως είναι μια απόφαση που καλούνται τα παιδιά να λάβουν. Το ευχάριστο είναι ότι ακόμα και αν ένα παιδί αποφασίσει στην πορεία ότι θέλει να αλλάξει την απόφασή του, υπάρχουν οι μηχανισμοί που μπορούν να του επιτρέψουν να αλλάξει την απόφασή του.
Οι παράγοντες που συμβάλλουν στη «λανθασμένη» απόφαση μπορεί να είναι πολλοί. Συνήθως, η εφηβική επιπολαιότητα, η έλλειψη γνώσης, οι κοινωνικο-οικογενειακές πιέσεις επηρεάζουν τη λήψη απόφασης από τους μαθητές.
Δυο είναι οι πιο συνηθισμένες ερωτήσεις που λαμβάνω κατά τη διάρκεια αυτής της διαδικασίας. «Αφού είναι καλός/ καλή μαθήτρια γιατί να μην πάει Πρακτικό και να γίνει γιατρός; και «Ποια είναι τα επαγγέλματα με μέλλον»;
Για την πρώτη ερώτηση υπάρχουν πολύ συγκεκριμένες απαντήσεις. Σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι οι «καλοί» μαθητές πρέπει να πηγαίνουν στην ΟΜΠ2 γιατί οι άλλοι κλάδοι δεν είναι «καλοί». Υπάρχουν εξαιρετικοί μαθητές σε όλους τους κλάδους τόσο στα Λύκεια όσο και στις Τεχνικές Σχολές. Τα κριτήρια σε κάθε περίπτωση επιβάλλεται να είναι άλλα. Τα ταλέντα του παιδιού, τα ενδιαφέροντά του, οι γενετικές του καταβολές και αυτά που του αρέσουν αποτελούν τον οδικό χάρτη στην επιλογή του. Δεν υπάρχουν «κακοί» κλάδοι. Όλοι οι κλάδοι δημιουργήθηκαν γιατί έχουν κάτι να προσφέρουν, γιατί ο καθένας από εμάς είναι καλός σε κάτι διαφορετικό, γιατί αρεσκόμαστε όλοι στα ίδια. Υπάρχουν πλέον επιλογές για σπουδές από όλους τους κλάδους, τόσο στην Κύπρο και την Ελλάδα, αλλά και σε άλλες χώρες του εξωτερικού.
Οι γονείς καλούνται σε αυτή τη διαδικασία να είναι συνοδοιπόροι και να υποστηρίξουν τις αποφάσεις των παιδιών τους παρόλο που πολλές φορές μπορεί να διαφωνούν, χωρίς προκαταλήψεις και πιέσεις. Ασφαλώς, αυτό που θέλουν είναι το καλύτερο για τα παιδιά τους και αυτό είναι απολύτως κατανοητό. Αυτό που σίγουρα χρειάζεται να κάνουν είναι να συζητήσουν, να ανταλλάξουν γνώμες, να μελετήσουν και να επιλύσουν απορίες με τους ειδικούς και όχι με ανθρώπους που δεν έχουν την γνώση να το κάνουν.
Η ταπελοποίηση των κλάδων αλλά και των παιδιών που φοιτούν σε αυτούς είτε με θετικό είτε με αρνητικό τρόπο δεν έχει να προσφέρει κάτι ουσιαστικό εκτός από άγχος και ματαίωση. Ο προϊδεασμός είτε με θετικό είτε με αρνητικό τρόπο, σίγουρα έχει αντίκτυπο στα παιδιά και στις επιλογές τους αλλά και τις επιδόσεις τους.
Όσον αφορά στα επαγγέλματα του μέλλοντος, είναι τουλάχιστον παρακινδυνευμένο να πει κάποιος με σιγουριά ποια μπορεί να είναι αυτά. Σε μια εποχή που οι μεταβλητές είναι τόσες πολλές, που όλα ανατρέπονται από τη μια στιγμή στην άλλη δεν μπορεί κανείς να πει με βεβαιότητα τι μπορεί να συμβεί σε μια δεκαετία. Αυτό που μπορεί να ειπωθεί με κάποια επιφύλαξη είναι κάποιες τάσεις που διαμορφώνονται με βάση τα δεδομένα.
Με αυτά τα δεδομένα, δεν μπορεί κανένας Σύμβουλος Επαγγελματικού Προσανατολισμού να πει σε κάποιο μαθητή ούτε σε πιο κλάδο θα πάει, ούτε το τι θα σπουδάσει. Αυτό που μπορεί σίγουρα να κάνει είναι να παρουσιάσει και να εξηγήσει όλες τις επιλογές με βάση τα θέλω του μαθητή/ τριας, σεβόμενος/ νη τα δεδομένα που λαμβάνει από τον/την μαθητή/τρια και να του δώσει την ευκαιρία να λάβει την δική του απόφαση, είτε αυτή αφορά στην επιλογή του κλάδου ΟΜΠ είτε στην επιλογή των μαθημάτων κατεύθυνσης.
Αρθρογράφος: Μαρία Κυριάκου
*Καθηγήτρια Συμβουλευτικής και Επαγγελματικής Αγωγής.