Η Πρόβλεψη Δεξιοτήτων του Cedefop μας επιτρέπει να φανταστούμε πώς θα είναι ο κόσμος της εργασίας σε 10 χρόνια από τώρα προβλέποντας τις μελλοντικές τάσεις της απασχόλησης. Σε αυτή τη νέα σειρά άρθρων, διερευνώνται οι δυνητικές προκλήσεις και αλλαγές που θα αντιμετωπίσουν ορισμένα επαγγέλματα από σήμερα ως το 2030.
Το παρόν άρθρο διερευνά τους επαγγελματίες ΤΠΕ. Το εν λόγω επάγγελμα περιλαμβάνει άτομα που διεξάγουν έρευνα, προγραμματίζουν, σχεδιάζουν, συγγράφουν, δοκιμάζουν, παρέχουν συμβουλές και βελτιώνουν συστήματα της τεχνολογίας πληροφοριών, υλικά, λογισμικά και σχετικά προϊόντα για συγκεκριμένες εφαρμογές.
Βασικά δεδομένα
- Το 2018, περίπου 3,5 εκατομμύρια άτομα απασχολούνταν ως επαγγελματίες ΤΠΕ.
- Η απασχόληση στο εν λόγω επάγγελμα υπερέβη ελαφρώς το 29% μεταξύ 2006 και 2018.
- Το 2018, το 71% των επαγγελματιών ΤΠ διέθετε επαγγελματικά προσόντα υψηλού επίπεδου και
- το 25% του εργατικού δυναμικού διέθετε επαγγελματικά προσόντα μεσαίου επιπέδου.
- Η ΤΠΕ είναι μια τεχνολογία γενικής εφαρμογής και, ως εκ τούτου, οι αλλαγές και οι διαταραχές στην οικονομία μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά τις απαιτήσεις δεξιοτήτων στο μέλλον για τους εν λόγω επαγγελματίες.
Εργασίες και δεξιότητες
Οι βασικές εργασίες και δεξιότητες αναφέρονται στη συνέχεια κατά σειρά σπουδαιότητας:
- Χρήση της ΤΠΕ
- Αυτονομία
- Συλλογή και αξιολόγηση πληροφοριών
- Δημιουργικότητα και αποφασιστικότητα
- Γραμματισμός (literacy)
- Ομαδική εργασία
- Αριθμητισμός (numeracy)
- Τήρηση καθιερωμένου προγράμματος (routine)
- Πωλήσεις και άσκηση επιρροής (sell and influence)
- Διδασκαλία, κατάρτιση και καθοδήγηση (teach, train and coach)
- Διαχείριση και συντονισμός
- Επιδεξιότητα
- Παροχή εξυπηρέτησης και φροντίδας
- Χρήση μηχανημάτων
- Αντοχή
Ποιες είναι οι τάσεις για το μέλλον;
- Η απασχόληση των επαγγελματιών ΤΠ αναμένεται να αυξηθεί κατά 11% από το 2018 έως το 2030 με τη δημιουργία 395.000 θέσεων εργασίας.
- Σε συνδυασμό με τον αριθμό όσων αποχωρούν από την εργασία τους κατά το ίδιο χρονικό διάστημα (περίπου 1,2 εκατομμύρια), η αύξηση αυτή υποδεικνύει ότι από το 2018 έως το 2030 αναμένεται να δημιουργηθούν 1,6 εκατομμύρια θέσεις στον τομέα της ΤΠΕ.
- Το 2030, ο αριθμός των επαγγελματιών ΤΠΕ με επαγγελματικά προσόντα μεσαίου επιπέδου θα παραμείνει σχεδόν αμετάβλητος στο 23% ενώ
- ο αριθμός των επαγγελματιών ΤΠΕ με επαγγελματικά προσόντα υψηλού επιπέδου αναμένεται να αυξηθεί στο 74%.
Ποιοι παράγοντες αλλαγής θα επηρεάσουν τις δεξιότητες που απαιτούνται;
- Εξελίξεις στην τεχνολογία και στις αξιακές αλυσίδες (value chains): Καθώς η ΤΠΕ ενσωματώνεται όλο και περισσότερο στις οικονομικές δραστηριότητες, έχουν αναπτυχθεί και εξακολουθούν να αναπτύσσονται πολυάριθμες εφαρμογές λογισμικού. Οι εξελίξεις στην τεχνολογία και στις αξιακές αλυσίδες θα οδηγήσουν ενδεχομένως σε μετατόπιση του κέντρου βάρους από τις τεχνικές δεξιότητες ΤΠΕ σε ειδικές ανά τομέα γνώσεις και σε μη τεχνικές δεξιότητες, όπως η διαχείριση και ο σχεδιασμός.
- Περαιτέρω ψηφιοποίηση της οικονομίας: Η ψηφιοποίηση θα αυξήσει σημαντικά τη ζήτηση ατόμων που θα γνωρίζουν σε βάθος τον συγκεκριμένο τομέα και τα οποία θα είναι ικανά να αναπτύσσουν αποτελεσματικές και εξατομικευμένες λύσεις ΤΠΕ για κάθε επιχείρηση ή οργανισμό.
- Αύξηση εξωπορισμού (outsourcing) τεχνικών δεξιοτήτων ΤΠΕ σε πιο φτηνές αγορές εκτός της ΕΕ: Οι επαγγελματίες της ΕΕ θα πρέπει να διαθέτουν δεξιότητες σε διάφορους τομείς, στο πλαίσιο της ΤΠΕ, όπως είναι η διαχείριση μιας αλυσίδας εφοδιασμού.
- Ολοένα και πιο ισχυροί υπολογιστές: Οι διαρκώς ισχυρότεροι ηλεκτρονικοί υπολογιστές θα οδηγήσουν σε αύξηση της ποσότητας και της ποικιλίας των δεδομένων που παράγονται. Η τάση για «μαζικά δεδομένα» θα οδηγήσει σε ζήτηση για υψηλές δεξιότητες ανάλυσης δεδομένων και δεξιότητες στην κλιμακοποίηση και τη διαχείριση δεδομένων για επιχειρήσεις. Ως αποτέλεσμα, αναμένεται να αναδυθούν νέα επαγγέλματα (π.χ. επιστήμονες δεδομένων, διαχειριστές δεδομένων και υπεύθυνοι δεδομένων).
- Η μετάβαση προς το υπολογιστικό νέφος (cloud computing): Η τάση αυτή αναμένεται να αυξηθεί με ταχύ ρυθμό τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για τους καταναλωτές, μειώνοντας τη ζήτηση για τεχνικές γνώσεις από την πλευρά των χρηστών, καθώς οι υπηρεσίες θα ανατίθενται σε εξωτερικούς παρόχους υπολογιστικού νέφους. Αυτό σημαίνει ότι οι επιχειρήσεις θα χρειάζονται δεξιότητες για την ενοποίηση των υπηρεσιών, τη διαχείριση υπηρεσιών, τον σχεδιασμό και τη διαχείριση υπολογιστικών νεφών και τη δημιουργία και βελτιστοποίηση των κέντρων δεδομένων υπολογιστικού νέφους.
- Αυτοματοποίηση: Καθώς η έρευνα και οι επενδύσεις της βιομηχανίας στην αυτοματοποίηση και στην ανάπτυξη κόμβων έξυπνων οικοσυστημάτων αυξάνονται, θα αυξηθεί και η ζήτηση εξειδίκευσης στον τομέα του λογισμικού και του υλικού με υψηλού επιπέδου γνώσεις αριθμητισμού και πεδίου. Οι επαγγελματίες με τις εν λόγω δεξιότητες θα είναι πολύτιμοι τόσο στις καθιερωμένες επιχειρήσεις που θα επιδιώκουν να ενισχύσουν τη θέση τους στην αγορά όσο και στις νεοφυείς επιχειρήσεις που θα επιδιώκουν να βρουν τη δική τους θέση στην υφιστάμενη αγορά.
- Η ανάπτυξη του Διαδικτύου των Πραγμάτων (Ιnternet οf Τhings): Η εν λόγω ανάπτυξη θα αυξήσει τη ζήτηση για δεξιότητες και επαγγέλματα σε σχέση με την αρχιτεκτονική και τον σχεδιασμό, τη γνώση και τις δεξιότητες στον χειρισμό διαφοροποιημένων συστημάτων και την κατανόηση της τυποποίησης και της διαλειτουργικότητας μεταξύ συνδεδεμένων (και προς σύνδεση) συστημάτων. Επίσης, θα αυξηθεί η ζήτηση τεχνογνωσίας στα δίκτυα του Διαδικτύου των Πραγμάτων, καθώς και για δεξιότητες στη διαχείριση των παραμέτρων πολλαπλών δικτύων που αποτελούν μέρος τους.
- Διασύνδεση χάρη σε «έξυπνα συστήματα»: Καθώς οι διάφορες συνιστώσες των υποδομών ΤΠΕ θα διασυνδέονται όλο και περισσότερο μεταξύ τους με την ανάπτυξη των «έξυπνων συστημάτων», οι απειλές εγκληματικότητας και τρομοκρατίας στον κυβερνοχώρο θα επεκταθούν. Κατά συνέπεια, προβλέπεται αυξημένη ζήτηση για δεξιότητες στον τομέα της επιστήμης και της ανάλυσης δεδομένων, σε συνδυασμό με επιχειρηματικές γνώσεις. Η ζήτηση για δεξιότητες στον τομέα της κυβερνοασφάλειας όσον αφορά αμφότερα τα συστήματα λογισμικού και υλικού θα αυξηθεί και οι επαγγελματίες θα χρειαστεί ενδεχομένως να διαθέτουν υψηλού επιπέδου προσόντα για να μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις των διασυνδεδεμένων «έξυπνων» συστημάτων υποδομών του μέλλοντος.
Πώς μπορούν να καλυφθούν αυτές οι ανάγκες δεξιοτήτων;
Οι επαγγελματίες στον τομέα της ΤΠΕ δεν προέρχονται πάντοτε από αμιγείς σπουδές στον τομέα της ΤΠ. Ο εμπλουτισμός των εκπαιδευτικών προγραμμάτων με τις θετικές επιστήμες, την τεχνολογία, τη μηχανική και τα μαθηματικά (STEM) και με άλλες δεξιότητες σχετικές με την ΤΠΕ σε ευρύ φάσμα τομέων εξειδίκευσης μπορούν, ως εκ τούτου, να στηρίξουν τη μετάβαση των ατόμων σε θέσεις εργασίας ΤΠΕ, ανεξάρτητα από το εκπαιδευτικό τους υπόβαθρο. Υπάρχουν διάφορες επαγγελματικές πιστοποιήσεις που μπορούν να αποκτούν οι επαγγελματίες της ΤΠΕ από ιδιωτικούς παρόχους και ακαδημαϊκά ιδρύματα ώστε να διατηρούν επικαιροποιημένες τις γνώσεις και τις δεξιότητές τους στον τομέα. Η μελέτη για την ποιότητα των ηλεκτρονικών δεξιοτήτων δείχνει ότι η πιστοποίηση έχει καταστεί απαραίτητη για τους επαγγελματίες της ΤΠΕ ανεξαρτήτως υπόβαθρου — σύμφωνα με τα στοιχεία, περίπου οι μισοί από αυτούς κατέχουν τουλάχιστον μία πιστοποίηση.
Ωστόσο, η αυξημένη έμφαση στην τεχνογνωσία τομέα θέτει προκλήσεις, καθώς η
απόκτηση πολυδιάστατων δεξιοτήτων (δηλ. η απόκτηση γνώσεων και τεχνογνωσίας σε συγκεκριμένο τομέα ή σε πολλαπλούς τομείς)
θα πρέπει να αποτελεί μέρος της κατάρτισης που παρέχεται στο πλαίσιο της εργασίας. Για την προώθηση της κινητικότητας των επαγγελματιών ΤΠΕ σε όλους τους τομείς της οικονομίας ή/και σε χώρες της ΕΕ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσφέρει ένα κοινό ευρωπαϊκό πλαίσιο για τους επαγγελματίες ΤΠΕ σε όλους τους τομείς του κλάδου.
Πηγή:
https://ec.europa.eu/eures/public/el/homepage, BLOG Cedefop